Bác Hồ với công nhân cán bộ ngành Than - thợ mỏ Quảng Ninh

Từ năm 1921 đến năm 1945, Bác Hồ đã có 5 bài viết, trong đó có cả Báo cáo gửi Bộ Phương Đông, Thư gửi BCHTW Đảng Cộng sản Đông Dương nói về tình hình cơ cực của công nhân mỏ Quảng Ninh dưới sự áp bức bóc lột dã man của thực dân, chủ mỏ và bọn tay sai. Qua những bài viết và văn kiện này Bác đã đã thể hiện rất rõ quan điểm bênh vực thợ mỏ của Người.

Khi nước nhà vừa giành được độc lập cũng như suốt 9 năm kháng chiến trường kỳ đến ngày Khu Mỏ được giải phóng từ tháng 9/1945 đến 5/1955 trong 3 lần gửi thư cho đồng bào, CNCB, chiến sỹ tỉnh Quảng Ninh thì có 2 lần Bác nói về công nhân mỏ và sản xuất than, trong đó một lần Người gửi thư cho công nhân Khu mỏ Hòn Gai. Cũng trong giai đoạn này có một lần về Quảng Ninh nhưng chỉ đến Vịnh Hạ Long làm việc với đại diện của Chính phủ Pháp để bàn thực hiện Hiệp định Sơ bộ ngày 6/3/1946 mà Bác đã ký với Pháp. Mặc dù vậy khi ngắm biển trời Đông Bắc, Bác đã nói: “Vùng Mỏ của đất nước ta thật là đẹp và giàu. Thợ mỏ của ta thật vô cùng anh dũng”. Câu nói ngày 24/3/1946 của Bác trên Vịnh Hạ Long năm ấy được coi như Tuyên ngôn đầu tiên mà lãnh tụ tối cao của dân tộc Việt Nam dành cho Vùng Mỏ và thợ mỏ Quảng Ninh.

Ngay sau khi Khu Mỏ được giải phóng chưa đầy một tháng, ngày 23/5/1955 Bác đã tiếp và nói chuyện với đại biểu công nhân khu Hồng Quảng tại Phủ Chủ tịch. Từ năm 1957 đến 1965 Bác đã về Quảng Ninh 6 lần, trong đó có một lần vào ngày 30/3/1959 Người đến thăm và nói chuyện với CNCB công trường than Đèo Nai (nay là CTCP Than Đèo Nai). Trong 5 lần còn lại, có 3 lần trong các bài phát biểu trước nhân dân, cán bộ, chiến sỹ, học sinh và cả chuyên gia Liên Xô (cũ), Bác Hồ đều nhấn mạnh vai trò của CNCB ngành Than - thợ mỏ Quảng Ninh. Riêng lần thứ 6 - lần cuối cùng vào ngày 2/2/1965 buổi sáng phát biểu tại thị xã Hòn Gai (nay là thành phố Hạ Long) và buổi chiều phát biểu tại Uông Bí trước hàng nghìn người dự mít tinh chào đón Người, Bác Hồ đã dành nhiều thời gian nói về sản xuất than và công nhân mỏ. Tại cuộc mít tinh sáng ngày mùng một Tết Ất Tỵ 2/2/1965 năm ấy Bác đã tặng cho ngành Than “Cờ thưởng luân lưu thi đua khá nhất” của Người.

Quảng Ninh hiện còn lưu giữ bức ảnh quý, chụp tại Trường cấp III Hòn Gai - nơi lãnh đạo, nhân dân Quảng Ninh tổ chức đón Người: Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, thay mặt nhân dân và công nhân vùng mỏ, biếu Bác “Hòn than đầu tiên của kế hoạch khai thác năm 1965 vì miền Nam ruột thịt”. Tết đó, Quảng Ninh rộn ràng, ấm áp hẳn lên.

 Hình ảnh người CNCB ngành Than - Thợ mỏ Quảng Ninh luôn in đậm trong tâm trí của Bác ở mọi lúc, mọi nơi. Bằng chứng là tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III (9/1960) Bác đã biểu dương CNCB Mỏ than Cọc 6, cùng với đó 3 lần đến dự các Hội nghị Cán bộ Công đoàn toàn quốc ngày 14/3/1959, ĐHCSTĐ Công nghiệp toàn quốc ngày 11/3/1960 và Hội nghị Bộ Công nghiệp nặng ngày 31/12/1964 tổ chức ở Thủ đô Hà Nội trong bài phát biểu của Người, Bác đều nhấn mạnh vai trò của Vùng Mỏ, của công nhân ngành Than. Sau ĐHCSTĐ toàn quốc một tháng, vào ngày 12/4/1960 Bác đã gửi 10 Huy hiệu của Người cho công trường than Cọc 6 (nay là CTCP Than Cọc 6) để tặng cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua. Một số tài liệu còn ghi trong tổng số 145 Huy hiệu Bác Hồ mà Người và Bác Tôn đã tặng thưởng cho CNCB, bộ đội, nhân dân Quảng Ninh từ năm 1958 đến 1973 thì phần nhiều là thuộc về công nhân Mỏ. Chủ tịch Hồ Chí Minh còn thường xuyên động viên khích lệ CNCB sản xuất than - Thợ mỏ Quảng Ninh bằng những việc làm rất cụ thể, sâu sát và thật cảm động. Đó là đã 11 lần Bác gửi thư, điện, viết bài đăng trên Báo Nhân dân khen ngợi các xí nghiệp, các tập thể lao động đạt thành tích xuất sắc sau mỗi kỳ kế hoạch. Ngày 16/2/1962 Người đã viết bài ca ngợi thành tích phá kỷ lục giành năng suất cao của tổ máy xúc EKG Vũ Xuân Thủy - Cọc 6 đăng Báo Nhân dân. Ít lâu sau Vũ Xuân Thủy được tuyên dương AHLĐ... Sau này do chiến tranh đánh phá miền Bắc của Đế quốc Mỹ ngày càng ác liệt, thêm vào đó tuổi ngày một cao sức khỏe yếu, Bác không thể về thăm Quảng Ninh được nữa.

Ngày 15/11/1968 nhân dịp 32 năm ngày Miền Mỏ bất khuất (nay là ngày Truyền thống công nhân Vùng Mỏ - Truyền thống ngành Than) một sự kiện lịch sử đã diễn ra tại Phủ Chủ tịch để mãi lưu truyền cho CNCB ngành Than, cho cả giai cấp công nhân Quảng Ninh và Việt Nam. Ngày này Bác Hồ kính yêu đã gặp mặt nói chuyện thân mật với đoàn đại biểu CNCB ngành Than và tỉnh Quảng Ninh. Xin lưu ý là đại biểu CNCB chứ không phải CBCN như nhiều sách báo vẫn viết. Vì thành phần đoàn đại biểu được gặp Bác lần này chủ yếu là công nhân trực tiếp sản xuất ưu tú được lựa chọn từ các cơ sở sản xuất than theo yêu cầu của Bác. Địa phương và ngành chỉ cử cán bộ đi cùng hướng dẫn đoàn và tiếp thu ý kiến của Bác cũng như các đồng chí Lãnh đạo TW về thực hiện. Trong bài phát biểu của Bác Hồ ngày ấy có những câu chỉ nghe hoặc đọc một lần, mỗi người thợ mỏ, cả đội ngũ CNCB ngành Than cũng như CNVCLĐ Quảng Ninh hết thế hệ này đến thế hệ khác đều thấy thấm thía và không bao giờ quên. Bởi đó là lời dạy bảo căn dặn ân cần, là sự khích lệ động viên và tình cảm bao la của Bác dành cho chúng ta hôm qua, hôm nay cùng mai sau: “Người ta thường gọi than là “vàng đen”. Nó rất cần thiết cho công nghiệp, nông nghiệp, thương nghiệp, vận tải, quốc phòng và đời sống nhân dân... Ngành sản xuất than cũng như quân đội đánh giặc. Toàn thể công nhân và cán bộ phải có nhiệt tình cách mạng và tinh thần yêu nước rất cao, ý chí quyết đánh quyết thắng rất vững, phải đoàn kết nhất trí, phải có đầy đủ ý thức làm chủ nước nhà, làm chủ xí nghiệp, vượt khó khăn, nhằm tạo một mục đích chung là sản xuất thật nhiều than cho Tổ quốc... Bác rất mong tất cả công nhân và cán bộ cố gắng hơn nữa, đẩy mạnh ngành Than trở thành một ngành gương mẫu cho các ngành kinh tế khác và tỉnh Quảng Ninh trở thành một tỉnh giàu đẹp...”. 

Ôn lại những lời dạy trên đây của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu nhằm góp phần giáo dục truyển thống cách mạng, lòng yêu nước và niềm tự hào cho mỗi CNCB ngành Than, đội ngũ công nhân Vùng Mỏ nêu cao tinh thần trách nhiệm vững tin vượt qua gian khó, học tập và làm theo Bác, xứng đáng với niềm tin yêu của Người đã dành cho.